Start  ›  Dwory  ›  Dwór III  ›

Dwór III - ul. Polanki 122/123 - "Schopenhauerów".

Pierwsza wzmianka o dworze pochodzi z 1622 roku. W 1625 roku właścicielem dworu był Helmich von Twenhusen. Od 1638 roku właścicielem został Grzegorz (Georg) Wachschläger, później od 1732 roku posiadaczem posiadłości był Jerzy (Jürgen) Wachschläger. Następnie Szymon Boemen (lub Bemeln) i od 1741 roku Dawid Kade. Od 1786 roku zespół budynków należał do Joanny (Henrietty z domu Trosiener 1766-1838) i Henryka Florisa Schopenhauer († 1805). Syn Henryka i Joanny Artur Schopenhauer (22.02.1788 - † 22.09.1860 - we Frankfurcie nad Menem) znany filozof spędził w dworze pierwsze pięć lat życia (1788-1793). Dwór posiadał wówczas już pięknie urządzony kaskadowo ogród zaplanowany przez Joannę i urządzony przez Henryka Schopenhauer.
Po latach Joanna Schopenhauer napisała w swych pamiętnikach: "Nikt zwłaszcza w niedzielę nie przeszedł, obok aby przez kilka minut nie przyglądać się na chyże i pełne życia wodotryski, z których wiele rzucało obfity strumień wody na sześćdziesiąt stóp ku niebu, ażeby piękną tęczą zamienioną w rubiny i diamenty opaść z powrotem".

W 1793 roku po II rozbiorze Polski (23.01.1793) posiadłość przejęta została przez władze pruskie. Na początku XIX wieku mieszkał tu Piotr Finke, później od 1819 roku radca Lauchlan Mac Lean, następnie od 1843 roku Franciszek Marschall i od 1850 roku Dawid Zimmermann, który w 1854 roku reklamował w Illustrierter Adressen Anzeiger "zakład leczniczy".
W dniu 16 marca 1868 roku Zakład Opieki Społecznej otworzył w posiadłości sierociniec (Waisenhaus). Znalazło tu schronienie 70 dzieci. W 1897 roku 147 dzieci a w 1924 roku 136 opiekunów. Przy „domu dziecka” działały warsztaty rzemiosła i szkoła podstawowa.

Stan w 1956 roku (Franciszek Mamuszka, Jerzy Stankiewicz, Maciej Kilarski): Ul. Polanki nr 122. W latach 1784 - 1794 własność rodziny Schopenhauerów. W 1788 r. urodził się tutaj znany filozof Artur Schopenhauer. Budynek północny z końca XVIII w. W parterze zachowany dawny układ pomieszczeń. Okiennice oraz odrzwia o formach klasycystycznych. Na sufitach zachowane klasycystyczne sztukaterie. Zachodnia część budynku nowsza, z 2 poł. XIX w. Budynek południowy z pocz. XIX w., wzniesiony w miejscu budynku starszego, piętrowy z klasycystycznym tympanonem, później mocno przebudowany. Na górze, za budynkiem południowym, klasycystyczny piętrowy pawilon parkowy. Na północ od dworu, na zboczu wzgórza, widokowa grota XVIII-wieczna z podłogą ułożoną z kości zwierzęcych (baranich?). Dokoła dworu założenie parkowe i starodrzew. Od zachodu dwa stawy.
Stan w 1985 roku (Franciszek Mamuszka): Do niedawna znajdowały się tutaj dwa budynki pałacowe: południowy, z pocz. XIX w. i cenniejszy, północny, z końca XVIII w. Ten ostatni zburzony został częściowo przez obecnego użytkownika (Zakład Poprawczy dla Nieletnich). Przy odbudowie wykorzystano zabytkowe mury parteru. Burząc obiekt złamano prawo, jak na ironię dokonał tego zakład podlegający władzą sądowym.

Po wojnie, w latach 60 XX wieku władze zorganizowały tu Zakład Poprawczy dla Nieletnich. Aktualnie budynek południowy nie istnieje a w budynku północnym mieści się Schronisko dla Nieletnich i Instytut Ekspertyz Sądowych. Znajduje się tu również Schronisko dla Ptaków Chronionych przy Zarządzane Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego mającego swą siedzibę opodal przy ul. Polanki 51.

Piotr Leżyński


 Reklama Zakładu Leczniczego z 1854 roku. Dwór III, ul. Polanki.
Zbiory Mirosława Piskorskiego.


 Widok dworu widziany z ul. Polanki.
Zbiory Mirosława Piskorskiego.


 Widok dworu i fragment założenia ogrodowego
widziany od strony ulicy Polanki.

Zbiory Piotra Leżyńskiego.


 Widok dworu i fragment ul. Polanki.
Archiwum DawnaOliwa.pl.

 Zobacz też:

 Carl Lange, Ostdeutsche Monatshefte, Oliva 1924 

 Reklama Zakładu Leczniczego z 1854 roku 

 Fragment mapy z 1936 r. Paul Rosenberg, Waldkarte von Oliva u. Zoppot, Danziger Verlags-Gesellschaft m.b.H.
Zbiory Piotra Leżyńskiego.

Początek strony.