Start  ›  Firmy, Hotele, Restauracje  ›  Fabryka Tlenu i Acetylenu  ›


 Książka telefoniczna z 1925 roku.
Zbiory Mirosława Piskorskiego.


 Książka adresowa z 1940-1941 roku.
Zbiory TPG Strefa Historyczna WMG.


Produkcję acetylenu umożliwił niemiecki chemik Friedrich Wöhler (1800-1882) odkrywając węglik wapnia (CaC2 - karbid), który reagując z wodą (H2O) tworzy acetylen (C2H2). Pierwsza instalacja miejska zasilana acetylenem powstała na Węgrzech. Do użytku publicznego oddano ją 6 września 1897 roku.

W 1899 roku działała już sieć i wytwórnia oliwska. Jak podawał Przegląd Techniczny z grudnia tego roku w Oliwie podłączonych było 2.000 "płomieni" - punktów. Do produkcji acetylenu zastosowano wówczas (najprawdopodobniej) urządzenia firmy "Allgemeine Carbid und Acetylen Gesellschaft" z Berlina. Ze względów bezpieczeństwa i konieczność dostarczenia sporej ilości wody wytwórnia znajdowała się gdzieś na obrzeżach Oliwy ("Friedensschluss"?).


 Fragment paragonu z 1947 roku.
Zbiory Mirosława Piskorskiego.


 Poznaj Gdańsk. Przewodnik-Informator z 1949 roku.
Zbiory Piotra Leżyńskiego.


 Ogłoszenie z Dziennika Bałtyckiego z dnia 1-2.5.1964 roku.
Zbiory Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.



Fabryka tlenu i acetylenu - al. Grunwaldzka 311.

Fabrykę "Acetylen und Sauerstoffwerke A. G." wybudowano przy ulicy Friedensschluß an der Pommerschen Chause (wówczas bez numeru) przed 1925 rokiem. Około 1930 roku to już ulica Pommersche Straße 31 i następnie od pierwszego września 1933 roku Adolf-Hitler-Straße 311 (Grunwaldzka 311).

Po drugiej wojnie światowej fabryka przeszła na własność państwa: „Państwowa Fabryka Tlenu i Acetylenu w Gdańsku - Oliwie”. Firma należała do Zjednoczenia Przemysłu Gazów Technicznych. Jej pierwszym dyrektorem był Tadeusz Horodeński (zmarł tragicznie w wieku 44 lat w dniu 26.9.1946 roku). Następnie oliwska fabryka tlenu i acetylenu stała się jedną z placówek przedsiębiorstwa „Gazy Techniczne” z Gliwic.

Dziennik Bałtycki z 9 lutego 1966 roku pisał w obszernym artykule pod tytułem "W Oliwie przy ul. Grunwaldzkiej 311...":
"[...] ruszy w Gdańsku nowa placówka przedsiębiorstwa „Gazy Techniczne” – jedna z największych w kraju wytwórnia dwutlenku węgla. Budowa obiektu w Oliwie przy ul. Grunwaldzkiej 311 dobiega końca. Wykonawca Gdańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego, świetnie wywiązał się z zadania. Jakość robót godna jest najwyższej noty, inwestor jest bardzo zadowolony ze współpracy z GPBP, a terminy są dotrzymywane. Koszt inwestycji wynosi ok. 30 mln złotych, z czego połowę stanowią nakłady na butle CO2. Poza sprężarkami sprowadzonymi z NRF, całe nowoczesne urządzenie wytwórni jest pochodzenia krajowego. [...] Jak już wspomnieliśmy, budująca się wytwórnia jest nową placówką „Gazów Technicznych”. Nowym, trzecim kolejnym oddziałem produkcyjnym przedsiębiorstwa oliwskiego, wchodzącego w skład Wielozakładowego Przedsiębiorstwa „Gazy Techniczne” w Gliwicach. Gdańska filia parająca się produkcją tlenu i acetylenu, jest znana w kraju z olbrzymich sukcesów produkcyjnych. [...] Niewątpliwie sukces to całej załogi przedsiębiorstwa z jej dyrektorem Marią Winiarską na czele. [...] Obecnie przedsiębiorstwo zatrudnia 109 osób. Z chwilą uruchomienia wytwórni dwutlenku węgla stan załogi zwiększy się o ok. 30 osób. Perspektywy rozwojowe gdańskiej placówki? Naczelny inżynier mgr Wiesław Najsarek nie chce „zapeszyć” i zwleka z odpowiedzią. [...] Dowiadujemy się więc, że już teraz poważnie liczy się kierownictwo „Gazów-Technicznych” z dalszą rozbudową działów produkcji. Jednym z nich będzie fabryka suchego lodu".

Dziennik Urzędowy Województwa Pomorskiego nr 16 z dnia 11 marca 2002 roku podaje nazwę i adres firmy: Gdańskie Zakłady Gazów Technicznych przy ul. Grunwaldzkiej 311-317.

Do co najmniej 2008 roku kontynuatorem tradycji oliwskiej fabryki tlenu i acetylenu była firma „Linde Gaz Polska Sp. z o.o.” z siedzibą w Krakowie, która swoją placówkę „Region Sprzedaży Północ” prowadziła przy al. Grunwaldzka 311.

Piotr Leżyński

Początek strony.