Start  ›  Zestawienia  ›  Ratusze Oliwy w latach 1897-1926  ›


Franciszek Mamuszka, "Oliwa. Okruchy z dziejów, zabytki", Gdańsk 1985, str. 52-54:
Dom Bramny (Zarazy)
...wiosną 1804 r. osiadł w nim sołtys oliwski. W 1836 r. przebudowano wnętrze i zlikwidowano równocześnie kaplicę. Dwie celki przeznaczono na areszt. Dojście do nich stanowiły wąskie schody przyścienne. Wchodziło się na nie przez drzwiczki znajdujące się po lewej stronie w przejściu bramnym. Ta funkcja budynku utrzymała się do 1910 r., kiedy istniejący już urząd gminny przeniesiono do innego, obszernego gmachu, a Dom Bramny oddano na mieszkania. Po 1945 r. lokatorzy nadal zajmowali siedzibę wójtów i sołtysów oliwskich aż do chwili pożaru. Po odbudowie weszła do niej zgodnie ze starą tradycją administracja.


Johann Gottlieb Manglowski (administrator 1839 - 1842)
Gerhard Wiebe (administrator 1842 - 1845)
Friedrich Wilhelm Manglowski (administrator 1845 - 1848)
Becker (administrator 1848 - 1851)

Gustav Schilling (sołtys 01.11.1852 - 29.06.1867)
Hermann Tümmler (sołtys 30.06.1867 - 02.06.1874)
Gustav Adolph Napromski (administrator 03.06.1874 - 13.08.1874)
Georg Czachowski (sołtys 14.08.1874 - 13.07.1880, wójt 14.07.1880 - 1885)
Richard Dultz (wójt 1885 - 1900)
Hugo Hause (wójt 1900 - 1903)
Paul Luchterhand (wójt 1903 - 1914)
Martinius Werner (wójt 1915)
Fritz Twistel (wójt 1915 - 1921)
Herbert Creutzburg (wójt 1921 - 1926)
Meyer-Barkhausen (wójt 1926)

Adressbuch Danzig, 1897.

Köllner Chaussee 39 (Stary Rynek Oliwski 15).

Standesbeamter: Richard Dultz (Am Carlsberg 9).

Adressbuch Danzig, 1898.

Köllner Chaussee 39 (Stary Rynek Oliwski 15).

Standesbeamter: Richard Dultz (Am Carlsberg 9).

Adressbuch Danzig, 1899.

Köllner Chaussee 58 (Stary Rynek Oliwski 15).

Standesbeamter: Richard Dultz (Am Carlsberg 7/8).

Adressbuch Danzig, 1901.

Köllner Chaussee 58 (Stary Rynek Oliwski 15).

Amtsvorsteher: Hugo Hause (Georgstraße 30).

Adressbuch Danzig, 1902.

Köllner Chaussee 58 (Stary Rynek Oliwski 15).

Amtsvorsteher: Hugo Hause (Georgstraße 30).

Adressbuch Danzig, 1903.

Köllner Chaussee 58 (Stary Rynek Oliwski 15).

Gemeindevorsteher: Vakat.

Adressbuch der Gemeinde Oliva, 1909.

Am Markt 15 (Stary Rynek Oliwski 15).

Gemeinde-Vorsteh. - Paul Luchterhand (Zoppoter Chaußee 6).

Adressbuch der Gemeinde Oliva, 1910.

Am Markt 15 (Stary Rynek Oliwski 15).

Gemeinde-Vorsteh. - Paul Luchterhand (Zoppoter Chaußee 6).


Od lewej budynek nr 24 i 25 (Rybińskiego).
1881 rok.

Register-Telephon-Adreßbuch, 1911-1912.

Gemeindamt: Am Schloßgarten 25 (Rybińskiego 25).
Gemeindebauamt: Am Markt 15 (Stary Rynek Oliwski 15).

Adressbuch der Gemeinde Oliva, 1913.

Am Schloßgarten 25 (Rybińskiego 25).

Gemeindevorsteher - Paul Luchterhand (Zoppoter Chaußee 6).


Nowy Ratusz Oliwski

Jak pisał Wilchelm John w 1928 roku w 1910 roku urząd gminy Oliwy przeniósł się do nowej siedziby. Był nią budynek podnajmowany od Paula Schuberta stojący przy ul. Am Schloßgarten 25 (obecnie Rybińskiego 25). Wcześniej, od co najmniej 1897 roku w budynku znajdowało się liceum dla dziewcząt prowadzone do 1903 roku przez Margarethe Schramke. Następną dyrektorką szkoły była Maria Stumpf. Gdy w 1909 roku szkołę przeniesiono do nowo wybudowanego budynku przy ul. Am Schloßgarten 24A (spalony w końcu marca 1945 r.) stojącego za nr 24 (Rybińskiego 24 - wyburzony w l. 80. XX w.) do podnajmowanego budynku nr 25 przeniesiono administrację gminy. W 1913 roku szkoła uzyskała nowy budynek przy ul. Pelonker Straße 130 (obecna piątka przy ul. Polanki 130). Wówczas do budynku nr 24A - "Nowego Rausza" przeniesiono całą administrację Oliwy. W 1926 roku gdy Oliwę przyłączono do Gdańska był to nadal nr 24A (Amts- und Gemeindeverwaltung Oliva). Budynek pełnił funkcje administracyjne do 1945 roku, gdy został spalony przez Sowietów.
Nieodgadnionym jest, dlaczego w książkach adresowych wydanych w latach 1920-1921 i 1925 przy adresach administracji oliwskiej podawano również nr 25 przy Am Schloßgarten. W tym czasie budynek należał do Richarda Dahlmanna i pełnił funkcje mieszkalno-usługowe.


Adressbuch der Gemeinde Oliva, 1914.

Am Schloßgarten 24A - spalony pod koniec marca 1945 r.

Gemeindevorsteher - Paul Luchterhand (Zoppoter Chaußee 6).

Adressbuch der Gemeinde Oliva, 1915.

Am Schloßgarten 24A - spalony pod koniec marca 1945 r.

Gemeindevorsteher - Martinius Werner.

Adressbuch der Gemeinde Oliva, 1916.

Am Schloßgarten 24A - spalony pod koniec marca 1945 r.

Gemeindevorsteher - Fritz Twistel.

Adressbuch der Gemeinde Oliva, 1920-1921.

Am Schloßgarten 24, 24A (spalony pod koniec marca 1945 r.), 25.

Gemeindevorsteher - Fritz Twistel.



Akt nadania herbu Oliwie

Wir, der Senat der Freien Stadt Danzig, verleiben bierdend der Landgemeinde Oliva im Kreise Danziger Höhe in dankbarer Erinnerung an die hohe Bedeutung, die die Abtei Oliva als Planzstätte des Christentums und der deutschen Kultur im Mittelalter für das ganze deutsche Ordensland gehabt hat, und weil sich bei der stadtähnlichen Entwicklung, die die im Anschluß an das ehemalige Kloster entstandene Gemeinde Oliva in den letzten Jahren genommen hat, das Bedürfnis dazu herausgestellt hat, ein Gemeinde wappen, wie nebenstehend ver = Zeichnet:
In silbernem Schilde das Bild eines grünen, Früchte tragenden Olivenbaumes, an dessen Stamm der Wappenschild der Freien Stadt Danzig aufgehängt ist. Die Gemeinde Oliva soll berechtigt sein, dies Wappen in ihrem Siegel und überall da zuführen und anzuwenden, wo ein Bedürfnis dazu vorhanden ist.
Gegeben im Senate zu Danzig am 23. Mai 1924. Der Senat der Freien Stadt Danzig.           Henrich Sahm           Dr. Hubertus Schwartz


Tłumaczenie Mirosława Czochańska:
My Senat Wolnego Miasta Gdańska przyznajemy niniejszym herb gminie wiejskiej Oliwia w okręgu Wyżyny Gdańskie w uznaniu zasług i podziękowaniu za ogromne znaczenie dla całego niemieckiego kraju zakonnego, jakie miało opactwo Oliwa , które przyczyniło się do rozwoju chrześcijaństwa i niemieckiej kultury w średniowieczu oraz dlatego, że rozwój OLIWY na wzór miasta, które sąsiaduje z dawnym klasztorem, jest w ostatnich latach bardzo pozytywny.
Wygląd herbu, jak ten który został tu narysowany obok, a mianowicie w srebrnym szyldzie będzie się znajdował obraz zielonego drzewa oliwnego z owocami, na nim powieszone jest godło Wolnego Miasta Gdańska. Gmina Oliwa będzie miała prawo używać tego godła w swojej pieczęci i wszędzie tam gdzie będzie taka potrzeba.
Postanowiono podczas Senatu w Gdańsku 23 maja 1924 roku. Senat Wolnego Miasta Gdańska.




Adressbuch der Gemeinde Oliva, 1925.

Am Schloßgarten 24, 25 (Rybińskiego 24, 25).

Gemeindevorsteher - Herbert Creutzburg (Georgstraße 35)

Franciszek Mamuszka, "Kaszubi oliwscy", Gdańsk 1980, str. 109:
Drugim wydarzeniem, które zaważyło na losach Oliwy i jej mieszkańców było oficjalne przyłączenie jej 1 lipca 1926 roku do miasta Gdańska. Uroczystość przejęcia odbyła się siedzibie władz gminnych przy ul. Am Schlosgarten 24-25 (dziś ul. Armii Radzieckiej [opata Jacka Rybińskiego]). Licznych przedstawicieli Gdańska, ze zbrodniarzem wojennym z okresu jego urzędowania w Warszawie podczas I wojny światowej Heinrichem Sahmem i przewodniczącym rady miejskiej w Gdańsku Brunzaurem na czele, witał komisaryczny wójt Oliwy dr Meyer-Barkhausen. Po włączeniu Oliwy do Gdańska odbyły sie wybory trzech jej przedstawicieli do rady miejskiej w Gdańsku. Mandaty uzyskali: nacjonalista Hermann Geisler, centrowiec Edwin Bialke i komunista Hermann Laschewski.


Zobacz:
Gemeindeverordnete, Staatshandbuch der Freien Stadt Danzig, 1926
Przyłączenie Oliwy do Gdańska, DawnaOliwa.pl
Wilchelm John, "Die Entwicklung der Gemeinde Oliva", "750 Jahre Oliva", 1928
Adam Kromer, "Oliwa" - "Stary Rynek Oliwski", Gdańsk 2007, str. 224-226.
Jan Daniluk, "90 lat temu pusta kasa przywiodła Oliwę do Gdańska", trojmiasto.pl 2016
Tadeusz T. Głuszko, "Od Oliwy do Gdańska-Oliwy", 30 dni Nr 3(125) maj-czerwiec 2016


Początek strony.