Start  ›  Ulice  ›  Franciszek Halba  ›

Zygmunt Iwicki, Kronika parafii (katedralnej) w Oliwie (1904-1945), Gdańsk 1999, str. 68-69, przyp. 154:

Franciszek Halba, 23 lata konrektor szkoły podstawowej w Jelitkowie, był „duszą i sprężyną całego dzieła”. Urodził się 31.12.1875 roku w Skarszewach jako syn mistrza szewskiego Dominika Halby i jego żony Joanny z d. Erb. Ochrzczony 2.1.1876 roku w tamtejszym kościele pw. Św. Michała. Uczęszczał do szkół w Grudziądzu, tam też zdobył swój dyplom nauczycielski. Następnie jakiś czas kierował szkołą w Gdańsku-Letniewie, potem przez 23 lata w Jelitkowie. Związek małżeński zawarł z Anną Sellke. W roku 1934 zamieszkał ze swoją rodziną w Oliwie przy dzisiejszej ul. Obrońców Westerplatte 36. Tutaj zmarł 5.2.1936 roku i został pochowany 10.2.1936 na cmentarzu parafii katedralnej (por. KSfdBD R. 3:1936, 88, 657, 660; USC Gdańsk, Księga Zgonów nr 22/1936, 6, jego nagrobek jest jeszcze na cmentarzu oliwskim). Od roku 1924 pracował niezmordowanie wiele lat razem z ochotnikami przy budowie kościoła i uporządkowaniu przykościelnego placu. W ciągu lat, jak tylko pozwalała na to pogoda, prawie każdego popołudnia do późna można było spotkać konrektora przy pracy na placu przy kościele. Własnymi rękoma założył według planów gdańskiego ogrodnika miejskiego Trappa ścieżki i zagony, wyrównywał teren, sadził kwiaty, krzewy i drzewa, i nie zaprzestał tego nawet, gdy już nie mógł mieszkać w Jelitkowie. Po uroczystej procesji Bożego Ciała w czerwcu 1934 roku, do której uświetnienia konrektor Halba przyczynił się osobiście przez przystrojenie miejscowości i kaplicy, a także przez dyrygowanie chórem, został przez władze Wolnego Miasta Gdańska zwolniony z pracy. Senator ds. szkolnictwa zabronił mu wykonywania jakichkolwiek dodatkowych zajęć, nawet jeśli byłyby bezpłatne. „Odnosiło się to przede wszystkim do dobrowolnej służby ojca w kościele. Po cichu jednak jeszcze coś robił” (z listu córki Elżbiety Halba do autora). Dnia 3.8.1927 roku rozbrzmiały w czasie mszy św. organy, na których konrektor Halba grał latami, także gdy już mieszkał w Oliwie. Organy te stały uprzednio w Katolickim Seminarium Nauczycielskim w Gdańsku-Wrzeszczu. Komitet Budowy Kościoła w Jelitkowie wydzierżawił je najpierw za 10 guldenów rocznie, następnie 6.8.1932 r. nabył je za 400 guldenów. Żona konrektora, Anna z d. Sellke, też miała ciężki los: jedną z jej dwóch córek zastrzelił w Białą Niedzielę, 8.4.1945 r., na drodze w Eggershütte {Egiertowo} na jej oczach Rosjanin, gdy broniła swej niewinności. Matkę wysiedlono 1945 roku z jej stron ojczystych. Zmarła 17.12.1955 roku w Emsbiiren, pow. Lingen. Pozostawiła córkę Elżbietę Halba, nauczycielkę (por. HDK nr 13:1956). Ta zmarła w wieku 91 lat, dnia 23.11.1998 roku, w Emsbiiren i została pochowana przez wizytatora apostolskiego Jana Bielera, alias Białkowskiego, oraz ks. Ryszarda Preuss’a, krewnego, proboszcza w Gdańsku-Nowym Porcie (por. HDK Jg. 50:1999, nr 1, s. 11).


Początek strony.