Budynek z przed 1899 roku.

Budynki nr 9, 9a, 9b, 10 i nr 10a zostały wyburzone na początku lat siedemdziesiątych w czasie budowy bloków przy ul. Karpackiej.

Ul. Karpacka w Oliwie. Bloki nr 2, 4 i 6. "Zima stulecia". Fot. z 1979 roku.   Fot. Ryszard Petrajtis.

Franciszek Mamuszka, "Kaszubi oliwscy", Gdańsk 1980:

str 66-67:
Miejscowi Kaszubi, jak Antoni Abraham, Józef Miotk, Jakub Strongowski, Leon Baranowski, Dominik Borkowski, Franciszek Formela, Józef Smigielski, Sylwester Drzewicki, nieznany z imienia Eibert, Irena Pawlicka i inni natychmiast po upadku Niemiec cesarskich stanęli w pierwszym szeregu organizatorów polskiego życia w nowych warunkach politycznych.

str 67:
Wiadomości o klęsce wojennej państw centralnych i zakończeniu władztwa Wilhelma II oraz rozprzężeniu panującym w armii niemieckiej docierały do Oliwy za pośrednictwem prasy, a także żołnierzy Polaków powracających z rozsypujących się frontów. Było wśród nich wielu mieszkańców Oliwy, również starych działaczy, takich jak Antoni Abraham i Jakub Strongowski, którzy zaraz podjęli pracę w organizacjach polskich.

str 74:
Do grupy, która przyczyniła się do odrodzenia "Jedności" należeli niewątpliwie: Antoni Abraham, Jakub Strongowski, Dominik Borkowski, Józef Miotk, Franciszek Minikowski, Władysław Piotrowski i inni. Pierwszym prezesem okresu powojennego był Hipolit Płuszkiewicz, a sekretarzem Franciszek Esden-Temipski, zaś skarbnikiem Irena Pawlicka. Reszta ówczesnego zarządu nie jest znana, lecz można przypuszczać, że wchodzili do niego Jakub Strongowski, Józef Przybylski.

str 75:
W lecie 1919 r. Radzie Ludowej i "Jedności" przybyły w sukurs jeszcze dwie organizacje. 6 lipca w refektarzu poklasztornym powołano, w czasie specjalnego wiecu, filię Polskiego Stronnictwa Ludowego, organizacji politycznej założonej w Gdańsku 8 kwietnia 1919 r. z inicjatywy Józefa Czyżewskiego, przy udziale wydawcy "Gazety Gdańskiej" Jana Kwiatkowskiego, ks. Franciszka Wróblewskiego z Niedamowa, Gracza z Lęborka, Ignacego Brejskiego, Tomasza Pokorniewskiego, red. Henryka Wieczorkiewicza, Leona Droszyńskiego i wielu innych. Na prezesa filii oliwskiej powołano Jakuba Strongowskiego ze Stoczni Schichaua, sekretarzem został Józef Miotk z zawodu szewc, skarbnikiem Franciszek Minikowski stolarz. [...] Większe znaczenie i trwalszy żywot miała filia Zjednoczenia Zawodowego Polskiego, organizacji najwpływowszej i mającej największe znaczenie w polskim ruchu robotniczym na terenie Gdańska. Filię oliwską zorganizował długoletni jej działacz Antoni Abraham. Podczas zebrania założycielskiego 17 sierpnia 1919 r., w lokalu F. Drzewieckiego, Abraham wygłosił referat o dziejach, dorobku organizacyjnym i zadaniach zjednoczenia. Wybory wyłoniły zarząd w składzie: Leon Baranowski - prezes, Landowski - sekretarz, Jan Kreft - skarbnik, Stefanowski - mąż zaufania. Zarząd ten działał krótko, w kilka miesięcy później prezesem był już bowiem Jakub Strongowski, sekretarzem robotnik Józef Smigielski, a skarbnikiem garncarz Paweł Sznajder.

str 81:
Temat ten nadal poruszała prasa, między innymi w artykule Bolesława Kiełbratowskiego "O granice w. m. Gdańska", zamieszczonym w 42 numerze "Gazety Gdańskiej" z 1920 r. i domagającym się przyłączenia Oliwy i Sopotu do Polski. Na wiece zapraszano najczęściej prelegentów z Gdańska, takich, jak dr Franciszek Kubacz - czołowy działacz Polonii gdańskiej, czy Henryk Wieczonkiewicz - znany od 1913 r. redaktor "Gazety Gdańskiej", członek polskiej Rady Żołnierskiej. Red. Wieczorkiewicza wysunięto jako kandydata do Konstytuanty, a z nim Antoniego Abrahama i Jakuba Strongowskiego. Żaden z nich jednak nie uzyskał mandatu poselskiego znajdując się na dalszych miejscach listy wyborczej.

str 90:
Pod koniec 1922 r. gdańska Gmina Polska, w związku z wyborami do swej Rady Naczelnej, wciągnęła na listę wyborczą czterech kandydatów oliwskich: Sylwestra Drzewickiego, Antoniego i Stanisława Leszczyńskich oraz. Jakuba Strongowskiego.

str 93:
Aby ratować najuboższych od wpływów niemieckich zarząd oliwskiej filii Gminy Polskiej przystąpił do organizowania Komitetu Ochrony Ubogich w Oliwie. Na jego czele tymczasowo stanęli: Sylwester Drzewicki, Leon Droszyński, Jakub Strongowski, ks. Wiktor Kowalski i działaczka z grana młodzieży Kreftówma. Zarząd ten urządził 2 września, w ogrodzie hotelu "Waldhäuschen" zabawę o atrakcyjnym programie rozrywkowym,...

str 94:
Tymczasowy Zarząd Komitetu Ochrony Ubogich w Oliwie opracował regulamin określający zakres i cel działalności przedłożony i zatwierdzony na zebraniu zwołanym 23 września 1923 r. w hotelu Drzewieckiego [...] Po zatwierdzeniu regulaminu wybrano zarząd w składzie: ks. Edmund Kamiński - prezes, Leon Droszyński, Jakub Strongowski, ks. Wiktor Kowalski, Kreftówna. Założyciel komitetu nie wszedł do zarządu, gdyż w tym czasie przeniósł się do Gdańska, gdzie objął posadę na Poczcie Polskiej, w Urzędzie Pocztowo-Telegraficznym Gdańsk 1.

str 99-100:
Mniej żywotne było w 1924 r. Towarzystwo Ludowe "Jedność". Z rzadka tylko odbywało zebrania organizacyjne, z pogadankami o nieznanej treści, wygłaszanymi przez prezesa ks. Edmunda Kamińskiego. Nie lepiej było z działalnością filii Gminy Polskiej i Zjednoczenia Zawodowego Polskiego. Pismo tej ostatniej organizacji - "Związkowiec" odnotowało, że na jednym z zebrań wypominano członkom zaleganie od czterech miesięcy ze składkami. W czasie tego spotkania prezes Jakub Strongowski poruszał znów sprawę polskiej szkoły.

str 125:
Na początku lat trzydziestych w Oliwie wiodącą organizacją była nadal Gmina Polska. Po Antonim Leszczyńskim, a później Sylwestrze Drzewickim i Dominiku Borkowskim stanął na czele organizacji Antoni Maciejewski, mający w zarządzie Czesława Tejkowskiego, Sylwestra Drzewickiego, Jakuba Strongowskiego, Szredera i A. Dunsta. Zarząd ten kierował miejscowym Komitetem Szkolnym, zabiegającym o lepszą pracę szkoły z dziećmi polskimi.

str 126:
Po wyborach w 1935 r. działalność filii oliwskiej Gminy Polskiej osłabła na dłuższy czas; podjęto ją znów w 1936 r. 17 marca wybrano nowy, ostatni przed połączeniem się ze Związkiem Polaków zarząd, do którego weszli: Jakub Strongowski jako prezes, Augustyn Lubocki - zastępca, Brunom Garnecki - sekretarz, Antoni Liedke - skarbnik oraz Józef Mazur i sędziwy Józef Miotk, przyjaciel Abrahama z okresu gdy mieszkał on w Oliwie - ławnicy.

str 126-127:
Do 1930 r. nie było w Oliwie popularnego w Wolnym Mieście Towarzystwa Polek. Wprawdzie już w 1919 r. chciano je powołać do życia, ale zamierzenia tego nie zrealizowano. Dopiero w 11 lat później, z inicjatywy działaczy Gminy Polskiej powstał dwunastoosobowy komitet organizacyjny. W skład tego komitetu weszli: Honorata z Wierzchowskich Katke, Łucja Strongowska, Franciszka Leszczyńska, Jadwiga Zielińska, Teresa Maciejewsika, Antoni Maciejewski, Anna Nadolska, Antoni Leszczyński, Jakub Strongowski, Augustyn Zieliński i inni.

str 130:
Na początku lat trzydziestych do zarządu Zjednoczenia Zawodowego Polskiego w Oliwie należeli: Augustyn Zieliński - prezes, Paweł Jakubowski, Franciszek Formela, Aleksander Kraiński, Paweł Łojewski, Józef Plenikowski, Jam Natschke, Bernard Nadolski, Jan Kreft, Brunon Strongowski, Leon Formela, Franciszek Schmied, Feliks Hallman, Jan Schütz, Franciszek Czaplewski. Niektórzy z nich, w tym prezes Zieliński, przeszli później do Polskiego Zrzeszenia Pracy, do jego zarządu. Po rozłamie prezesem zarządu filii Zjednoczenia w Oliwie został Paweł Jakubowski, a jego współpracownikami: Feliks Hallman, Brunon Garnecki, Brunon Strongowski, Józef Plenikowski, Jon Natschke, Bernard Nadolski, Władysław Siatkowski, Jakub Strongowski, Augustyn Lubecki, Sylwester Dankowski i inni.

str 136:
Po 1937 r. i konsolidacji społeczeństwa polskiego Towarzystwo Ludowe zeszło w cień, pozostawiając pole nowej silnej organizacji. Pozostawało przy nim jeszcze tylko starsze pokolenie, tak czynne i żywotne w 1919 r. Niektórych działaczy już zabrakło; między innymi 20 lutego 1938 r. zmarł Jakub Strongowski, współzałożyciel towarzystwa po I wojnie, czynny nieprzerwanie w "Jedności", a także w Zjednoczeniu Zawodowym Polskim i innych organizacjach w okresie międzywojennym. Do Oliwy przybył on z Górnego Grzybna pod Kartuzami w 1913 r. I wojnę spędził na froncie francuskim. Po powrocie pracował w Stoczni Schichaua, a następnie w Radzie Portu. Jego żona należała do czołowych działaczek oliwskich, dzieci uczęszczały do polskich szkół. Dwaj synowie Alfons i Brunon przeszli przez Stutthof i inne obozy koncentracyjne.

Jakub Strongowski został pochowany na cmentarzu oliwskim.

Zobacz: Gabriela Danilewicz, ”Oliwskie miejsce pamięci”, Dziennik Bałtycki z 1 listopada 1988 roku.

Strongowski:


Książka adr. gminy Oliwa z 1913 r.   Zbiory Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.


Książka adr. gminy Oliwa z 1914 r.   Zbiory Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.


Książka adr. gminy Oliwa z 1915 r.   Zbiory Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.


Książka adr. gminy Oliwa z 1916 r.   Zbiory Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.


Książka adresowa z 1933 roku.   Zbiory Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.


Książka adresowa z 1934 roku.   Zbiory Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.

Franciszek Mamuszka, "Kaszubi oliwscy", Gdańsk 1980:

str 114:
W celu zaktywizowania Towarzystwa Ludowego "Jedność" powołano w czasie zebrania 14 kwietnia 1928 r. nowy zarząd w następującym składzie: Antoni Maciejewski - prezes, Augustyn Zieliński - zastępca, Sylwester Drzewicki - sekretarz i Krajewski - zastępca sekretarza, Leon Pułczyński - skarbnik. Bernard Nadolski i Antoni Strongowski - ławnicy, Łucja Pułczyńska - bibliotekarka, Józef Miotk i (F?) Drzewiecki - komisja rewizyjna.

str 116:
Po zamknięciu roku pracy, w końcu grudnia 1928 r., członkowie Zjednoczenia Zawodowego Polskiego w Oliwie wybrali nowy zarząd, do którego powołali: Augustyna Zielińskiego na prezesa i Franciszka Formelę na jego zastępcę. Sekretarzem został Aleksander Kraiński, zastępcą sekretarza Leon Formela, skarbnikiem Józef Plenikowski, ławnikami Bernard Nadolski i Jan Natschke.

str 123:
W Oliwie w drugiej połowie 1933 r. utworzono silną komórkę Związku Polaków, na przełomie lat 1933 - 1934 liczącą 394 członków. Wchodziła ona wraz z Sopotem w skład powołanego 13 kwietnia 1934 r. Okręgu Terenowego nr 3, którym kierował kmdr Józef Poznański. Na czele filii oliwskiej stanął Aleksander Kraiński, energiczny działacz już wcześniej zaangażowany w pracy politycznej i organizacyjnej. Współpracowali z nim wypróbowani organizatorzy polskiego życia w Oliwie i innych miejscowościach, między innymi Henryk Wieczorkiewicz, Leon Droszyński, Bernard Nadolski,...

str 125:
Zdobyli się oni jednak na wspólne pójście do wyborów 7 kwietnia 1935 r. Zespolenie sił przyniosło korzystne wyniki - znaczny przyrost głosów na polskich kandydatów na posłów w porównaniu z poprzednimi wyborami. W Oliwie, która wysunęła wówczas jako kandydatów Jana Dampsa, Józefa Kopczyńskiego, Aleksandra Kraińskiego i Bernarda Nadolskiego, oddano na polską listę 540 głosów, co w zestawieniu z liczbami 405 i 116 w poprzednich wyborach było znacznym sukcesem.

str 130:
Na początku lat trzydziestych do zarządu Zjednoczenia Zawodowego Polskiego w Oliwie należeli: Augustyn Zieliński - prezes, Paweł Jakubowski, Franciszek Formela, Aleksander Kraiński, Paweł Łojewski, Józef Plenikowski, Jam Natschke, Bernard Nadolski, Jan Kreft, Brunon Strongowski, Leon Formela, Franciszek Schmied, Feliks Hallman, Jan Schütz, Franciszek Czaplewski. Niektórzy z nich, w tym prezes Zieliński, przeszli później do Polskiego Zrzeszenia Pracy, do jego zarządu. Po rozłamie prezesem zarządu filii Zjednoczenia w Oliwie został Paweł Jakubowski, a jego współpracownikami: Feliks Hallman, Brunon Garnecki, Brunon Strongowski, Józef Plenikowski, Jon Natschke, Bernard Nadolski, Władysław Siatkowski, Jakub Strongowski, Augustyn Lubecki, Sylwester Dankowski i inni.

str 131-132:
Z kolei uchwalono rezolucję i wezwanie do wszystkich innych filii Polskiego Zrzeszenia Procy w Wolnym Mieście, aby przyłączyły się do Zjednoczenia Zawodowego Polskiego i stworzyły jeden zawodowy polski front w Gdańsku. Rezolucję podpisali w imieniu zjednoczenia Paweł Jakubowski, Brunon Garnecki, Bernard Nadolski i Augustyn Lubecki, a w imieniu zrzeszenia Augustyn Zieliński, Aleksander Kraiński i Jan Damps. [...] 2 września 1938 r. Podczas zebrania w tym dniu powołano zarząd nowej organizacji, o niezręcznej nazwie Zjednoczenie Zawodowe Polskie Zrzeszenie Pracy do którego weszli: Paweł Jakubowski jako prezes, Bernard Nadolski - zastępca,...

str 134-135:
Pod koniec 1931 r., po raz któryś z rzędu utworzono, z inicjatywy działaczy gdańskiego "Sokoła", miejscowy komitet organizacyjny. Na zebraniu prowadzonym przez Alfonsa Pawłowskiego, urzędnika Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w obecności około 70 osób powołano z powrotem do życia oliwskie gniazdo do którego zapisało się 30 członków. Do zarządu weszli: Alfons Pawłowski jako prezes, Jakub Milewski - zastępca, Alfons Kreft - sekretarz, Leon Formela - skarbnik, Antoni Buczkowski - naczelnik, a nadto Bronisław Raepke, Alfons Tryba, Bernard Nadolski, Bernard Borkowski, Józef Przybylski, Jarmołowicz, Marian Szulc, Budzisz i Weinert.

str 141:
Jak wynika z badań akt szkolnych olbrzymia większość dzieci z polskiej szkoły senackiej wywodziła się z rodzin, których ojcowie zatrudnieni byli w PKP. Oto dzieci uczęszczające w roku szkolnym 1933/34 do I klasy polskiej szkoły senackiej w Oliwie. Oddział I: [...] Ewelina Nadolska - córka Bernarda, kolejarza,