str. 114:
W celu zaktywizowania Towarzystwa Ludowego "Jedność" powołano w czasie zebrania 14 kwietnia 1928 r. nowy zarząd w następującym składzie: Antoni Maciejewski - prezes, Augustyn Zieliński - zastępca, Sylwester Drzewicki - sekretarz i Krajewski - zastępca sekretarza, Leon Pułczyński - skarbnik. Bernard Nadolski i Antoni Strongowski - ławnicy, Łucja Pułczyńska - bibliotekarka, Józef Miotk i (F?) Drzewiecki - komisja rewizyjna.
str. 118:
Władze i komitety niemieckie w Gdańsku nie udzielały bowiem na ogół zapomóg ludności polskiej, choć płaciła ona podatki i ponosiła wszystkie ciężary na równi z Niemcami. Gminna Polska, a później także Związek Polaków, musiały wobec tego we własnym zakresie udzielać pomocy materialnej biednym i bezrobotnym roztaczając nad nimi opiekę. W Oliwie kierownikami sekcji charytatywnej mianowano Antoniego Maciejewskiego i Aleksandra Kraińskiego. Do ich obowiązków należało staranie się o fundusze, prowadzenie kartoteki potrzebujących wsparcia i kontaktowanie się w tych sprawach z kierownictwem sekcji przy Zarządzie Głównym Gminy Polskiej.
str. 124:
Działalność zarządu filii Związku Polaków w Oliwie, kierowanej od 15 października 1934 r. przez Antoniego Maciejewskiego, któremu pomagali wymienieni już, a także inni działacze jak: Paweł Łojewski, Roman Grubba, Jan Schütz, Brunon Czaplewski, Jan Kreft młodszy, Wojciech Kaczykowski, Feliks Patzwald, Jerzy Piotrowski, Augustyn Zieliński, Paweł Bralla, odznaczała się dużym rozmachem, pomysłowością i zaangażowaniem członków.
str. 125:
G m i n a P o l s k a w O l i w i e. Na początku lat trzydziestych w Oliwie wiodącą organizacją była nadal Gmina Polska. Po Antonim Leszczyńskim, a później Sylwestrze Drzewickim i Dominiku Borkowskim stanął na czele organizacji Antoni Maciejewski, mający w zarządzie Czesława Tejkowskiego, Sylwestra Drzewickiego, Jakuba Strongowskiego, Szredera i A. Dunsta. Zarząd ten kierował miejscowym Komitetem Szkolnym, zabiegającym o lepszą pracę szkoły z dziećmi polskimi. Patronował także powstaniu w 1930 r. Towarzystwa Polek, a delegaci oliwscy, na zebraniu Rady Delegatów Gminy Polskiej, niesłychanie ostro występowali przeciw rozbijaczom jedności organizacji.
str. 126:
Kurs hafciarski Koła Pracy Kobiet w Oliwie (ok. 1934 r.) Pierwszy szereg po lewej:?, Elżbieta Formela, Jadwiga Maciejewska, Gertruda Kryszewska; drugi szereg: Dzierżanowska, Łucja Pułczyńska, Gertruda Sroczyńska, Józefa Arciszewska-Postrachowa, Stefania Pokora, ?, Irena Wieczorkiewiczowa, Monika Kitowska, ?, trzeci szereg: Maria Liedtke, Helena Lipoiwska-Murawska, ?, Helena Winklewska
str. 128:
Wprawdzie już w 1919 r. chciano je powołać do życia, ale zamierzenia tego nie zrealizowano. Dopiero w 11 lat później, z inicjatywy działaczy Gminy Polskiej powstał dwunastoosobowy komitet organizacyjny. W skład tego komitetu weszli: Honorata z Wierzchowskich Katke, Łucja Strongowska, Franciszka Leszczyńska, Jadwiga Zielińska, Teresa Maciejewsika, Antoni Maciejewski, Anna Nadolska, Antoni Leszczyński, Jakub Strongowski, Augustyn Zieliński i inni. 30 marca 1930 r. w sali ochronki polskiej odbyło się zebranie konstytucyjne, z udziałem przedstawicielek Towarzystwa Polek z Gdańska oraz działacza Polonii gdańskiej ks. F. Rogaczewskiego.
str. 132, 133:
Prezes
Wieczorkiewicz pełnił funkcję do września 1939 r. W następnych latach współpracowali z nim w zarządzie: Antoni Maciejewski, Alojzy Murawski, Józef Klecha, Paweł Nauszewski, Leon Droszyński, Roman Grubba i Juliusz Szwarzbart.
[...]
Po ustąpieniu M. Szulca prezesem został L. Droszyński - aż do wybuchu wojny. Współpracowali z mim w kolejnych zarządach: Łucja i Małgorzata Pułczyńskie, Antoni Maciejewski, Florian Droszyński, Leon Formela, Roman Grubba, Alfons Strongowski, Zofia Rybińska, M. Kobylska, Albert Szalewiski, Jan Hirsch, Alfons Nagel, Brunon Strongowski, Junga Behrensówna, Łucjan Majewski, Hildegarda Strugałła i Kazimiera Lewańczyk. Znaczenie "Lutni" było bardzo duże. Uświetniała ona wszystkie imprezy polskie, popularyzowała polskie pieśni, zaznajamiała z utworami polskich kompozytorów, wybitnie przyczyniała się do wychowalnia patriotycznego rodaków.
str. 134:
Opiekę nad czterema jednostkami harcerskimi i zuchowymi z Oliwy roztaczało Koło Przyjaciół Harcerstwa w Sopocie, prowadzone przez Różę Marszałową oraz nauczycielki Jadwigę Frankowską i Helenę Kledzikównę. W 1936 r. istniało w Oiliwie samodzielne koło Przyjaciół Harcerstwa kierowane przez Ludwika Lisińskiego, dyrektora polskiego Banku Ludowego. Kulejąca nieco za jego prezesury praca koła ożywiła się w początkach 1938 r., po wybraniu 27 stycznia nowego zarządu w składzie: ks. Leon Bemke - pallotyn, Helena Jainkowiakowa - nauczycielka, Anna Gackowska, Franciszek i Gertruda Żygowscy, Antoni Maciejewski, Leon Droszyński, Michniewiczowa i Aleksander Żółtowski. Zarząd ten utrzymywał stały żywy kontakt z młodzieżą, zdobywał dla biedniejszych harcerzy mundurki, urządził świetlicę, gromadził fundusze na ekwipunki harcerskie. Koło liczyło 42 członków opłacających składki na wymienione potrzeby. Po wybuchu wojny, Niemcy drużynową z Oliwy Jadwigę Maciejewską osadzili w obozie w Toruniu, a następnie w Potulicach.
str. 143, 144:
Wobec niedogodnej pory nabożeństw polskich duża część ludności polskiej, zwłaszcza ludzie młodzi, uczęszczała na nabożeństwa niemieckie. Nie otrzymawszy od Kurii biskupiej odpowiedzi, "Jedność" wyciągnęła sprawę niesprawiedliwości w stosunku do Polaków na gruncie kościelnym na forum publiczne. W numerze 15 "Straży Gdańskiej" z 1933 r. pisał o stosunkach kościelnych w Oliwie Antoni Maciejewski, a w numerze 17 - red. Henryk Wieczorkiewicz.
[...]
Ponieważ jednak wcześniej delegacji towarzystw polskich powiedział iż jest zdania, że dla ludności polskiej należy wybudować osobną kaplicę, nawiązując do tej opinii dziesięciu działaczy polskich wystosowało 17 marca 1937 r., w imieniu swoich organizacji, pismo do Konsystora Biskupiego w Gdańsku, za pośrednictwem proboszcza oliwskiego ks. dr. K. M. Spletta, z prośbą o wyrażenie zgody na budową kaplicy. Pismo zawierające obszerne i rzeczowe uzasadnienie podpisali: Aleksander Kraiński, Paweł Jakubowski, Leon Droszyński, Antoni Maciejewski, Józef Kapczyński, Józef Klecha, Franciszek Czajkowski, Antoni Buczkowski i Stanisław Lange. Kiedy odpowiedź na prośbę nie nadchodziła na zebrami u Gminy Polskiej Związku Potoków 22 października 1937 r. sprawa została poddana dyskusji, po zakończeniu której uchwalono rezolucję domagającą się kaplicy dla ludności polskiej w Oliwie.
str. 146:
Niepełny wykaz imprez z lat trzydziestych w Oliwie:
[...]
V 1933 r. w ochronce - zjednoczone towarzystwa polskie, obchód Konstytucji 3 Maja. Występy "Lutni" - dyr. L. Romatowski; popisy "Sokoa"; występ pianistów amatorów A. i J. Maciejewskich.
str. 168:
Relacje przedwojennych mieszkańców Oliwy: Babicka z Droszyńskich Helena, Burau z Maciejewskich Jadwiga, Cywiński Bernard, Formela Brunon*, Gańcz z Gerczewskich Wanda, Hallmanowie Edmund i Helena, Hinz Brunon, Klimkiewicz Wanda i Ksawera, Lamparska z Jakubowskich Janina, Lange Stanisław**, Mach Franciszek, Machaliński Jan, Malotke ze Strongowskich Anna, Mielewska z Borkowskich Elżbieta, Minikowski Feliks, Murawski Alojzy, Piotrowski Jerzy, Przyłucka ze Strongowskich Irena, Romatowski Paweł, Sicińska z Moczyńskich Halina, Smoleń Anna***, Strongowski Bernard, Szalewski Albert, Wieczorkiewicz Barbara, Wieczorkiewicz Irena.
Dziennik Bałtycki z 1. 11. 1988 r., Gabriela Danilewicz, "":
Grób Teresy Maciejewskiej, wdowy po Antonim, naczelniku PKP, prezesie wielu organizacji polonijnych, zamordowanym w Stutthofie, jest wypielęgnowany, niewątpliwie ręką córki, pani Jadwigi Burau, dawnej drużynowej.
Przekazała Pani Aniela Burau, mail z II. 2020 r.:
Szczegółów dowiedziałam się tuż po śmieci śp.Jadwigi Teresy Burau zd. Maciejewskiej , od jej bliskiej znajomej z Gimn. Mac. Pol. pani doktor laryngolog Kilmczak z ul.Ceynowy.
Na Kaprów 8:
Było tak: Przyszedł administrator wojskowy niemiecki nakazał im opuścić mieszkanie dla Niemca ze Słupska - Artura Wielke (wg Jadwigi Burau- zd. Maciejewskiej on był z SA a w książce tel. jest podany jako SS. Był etnografem. Znał się na rasach ludzkich itp.-bardzo przydatny faszystom)
Pani Teresa Maciejewska zarządziła że pójdą mieszkać do znajomej z rynku wieśniaczki do polskiego obszaru za Gdynią, czyli gdzieś w okolicy Chwaszczyna i Gdyni-Dąbrowa - nie znam dokładnie. Ale wiem to też z opowiadań Jadwigi. Był koniec września. Tamci ludzie na wsi mili i zaprzyjaźnieni. Jednak niebawem przebywanie tam gości stało się problematyczne. A wtedy mama Jadzi- Teresa Maciejewska postanowiła, że wrócą do swego domu i choćby w piwnicy ale będą mieszkać na swoim. Miały ze sobą swoje pierzynki, wróciły i osiadły w piwnicy swego domu. Nie spodobało się to Niemcowi, dał sygnał do służb o wysiedlenie ich, bo dom uważał za swój. Tym sposobem obie znalazły się w Potulicach. -Można powiedzieć, że za uporczywą niezgodę na wyrzucenie z własności, z mieszkania.
Pani doktor laryng. powiedziała mi, że z nimi było tak samo- wysiedleni z własnego domu tu w Oliwie bez pokazania innego miejsca, na ulicę. Ale jej mama mając z sobą ich kilkoro - także absolwentów Gimnazjum Macierzy Polskiej- powiedziała "skoro Niemcy nas wyrzucili to nie wracajmy już tam bo jeszcze nam coś gorszego zrobią". Tym sposobem rodzina p. Klimkiewicz uniknęła wysłania do obozu. Pojechały gdzieś w Polskę.
|
